Achtergrondinformatie over de MASIC

door Corine de Ruiter (ism Janny Metz), 26 september 2025

De MASIC methode wordt door steeds meer professionals en organisaties die werken met gezinnen in een conflictscheiding gebruikt. Ook rechtbanken vragen steeds vaker om een screening op partnergeweld. Zeker nu er in Nederland veel aandacht is voor het voorkomen van femicide en voor de samenhang tussen conflictscheidingen en partnergeweld zijn er veel vragen over de MASIC. In dit artikel geven we kort de geschiedenis van de MASIC in Nederland weer en corrigeren we hopelijk een aantal misverstanden.

De introductie van de MASIC in Nederland

MASIC staat voor Mediator’s Assessment of Safety Issues and Concerns. Het oorspronkelijke instrument bestaat uit een gestructureerd interview dat bij beide ouders apart wordt afgenomen, en een beoordelingsformulier. Het is ontwikkeld door Prof. Amy Holtzworth-Munroe en collega’s binnen de Amerikaanse context waarin het in veel staten mogelijk is om buiten de rechter om, via een zogenaamde family mediation clinic, te scheiden. Maar ouders met kinderen mogen alleen via de mediation clinic scheiden als het veilig is in het gezin. De MASIC is in 2010 gepubliceerd.

Wij hebben in Nederland een totaal ander familierechtsysteem, waarin ouders die willen scheiden altijd naar de rechter moeten. Een van de gevolgen van dit zogenaamde toernooi-model is dat het een eventuele strijd tussen ouders veelal verder aanwakkert. Ik zeg niet dat dit dé oorzaak is, maar feit is dat we in Nederland vele gezinnen in geëscaleerde conflictscheidingen hebben die een groot beroep doen op de capaciteit van met publiek geld gefinancierde organisaties zoals de jeugdzorg en rechterlijke macht.

Corine de Ruiter en Amy Holtzworth-Munroe- 26 oktober 2017, Symposium Ketenaanpak Conflictscheidingen, Den Bosch

In 2016 startte met subsidie van ZonMw een project onder mijn leiding in de regio Midden-Brabant: "Verbetering ketenaanpak conflictscheidingen". Een van de doelen van dit project was om de hulp aan gezinnen in een conflictscheiding te verbeteren door de introductie van evidence-based methoden. Internationaal onderzoek had toen al aangetoond dat er bij veel conflictscheidingen sprake is van een voorgeschiedenis van partnergeweld, inclusief intieme terreur/dwingende controle. Op dat moment deed geen van de ketenpartners hier onderzoek naar bij hun cliënten.

In onze zoektocht naar een geschikt instrument kwamen we o.a. de MASIC tegen die in eerder onderzoek in staat bleek juist de hoog-risico gevallen eruit te filteren. Wij vroegen prof. Amy Holtzworth-Munroe of het mogelijk was de MASIC, met een aantal aanpassingen, te gebruiken voor onderzoek naar partnergeweld bij geëscaleerde conflictscheidingen. Het antwoord was JA. We hebben het interview in overleg met de ontwikkelaars aangepast aan de Nederlandse context. Dit deden we bijvoorbeeld door altijd door te vragen naar concrete incidenten, als een client aangeeft dat een vorm van geweld heeft plaatsgevonden. Hierdoor wordt helder in welke context geweld plaatsvindt, wat de aanleiding is, wat er na het incident gebeurt, etc. Ook dienen de incidenten en voorbeelden die door de client genoemd worden verder onderzocht te worden via een hypothese toetsende aanpak door collaterale informatiebronnen te gebruiken. In de MASIC trainingen die Janny Metz en ik geven, worden hier legio voorbeelden van gegeven.

Er zijn vele factoren die het vuur van de conflictscheiding kunnen blijven opstoken

De Nederlandse versie van de MASIC is dus niet alleen “een vragenlijst voor mediators”. De MASIC(-NL) is een methode waarmee een gestructureerde start gemaakt wordt met de analyse van alle factoren die mogelijk bijdragen aan de conflictscheiding. Partnergeweld is daarbij belangrijk, maar meestal één stukje van een zeer complexe puzzel. Dát te onderkennen is wat mij betreft al grote winst ten opzichte van de mythe die in ons land helaas nog veel gehoord wordt: “een vechtscheiding kun je oplossen met ouderschapsbemiddeling: ouders moeten gewoon stoppen met ruziemaken in het belang van de kinderen”. Als ouders in een conflictscheiding dat konden, dan hadden ze dat al gedaan. Elke conflictscheiding is een unieke en vaak ingewikkelde puzzel, die uitgebreid onderzoek vraagt. De MASIC (NL versie) levert daaraan een belangrijke bijdrage. In een volgend artikel leggen we uit hoe dat in zijn werk gaat.